БАТЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ

Ғұмар Қараш (1875-1921) – қазақ халқының көрнекті ақыны, фольклоршы, дін және қоғам қайраткері, Алашорда арысы, ағартушы. Ол өз шығармашылығында азаматтық асқақтығы мен нәзік лириканы шебер үндестірген тұлға, философ, батыстың менталитеті мен шығыстың қалыптасқан діни қағидаларының арасына алтын көпір бола білген адам.

Жайық Алтын Орда дәуірінде өзінің өндірісі мен қолөнері дамыған өркениетті қала болды.Археологиялық қазба жұмыстары нәтижесінде қалашық аймағынан бірнеше тұрғын, қоғамдық және шаруашылық нысандары – кірпіш және әктас күйдіретін пештер, монша-хамам, тұрғын үй-жайы және қалашық бейітіндегі кесенелер болғандығын анықтады.

Батыс Қазақстан облыстық тарих және археология орталығы 2012 жылы археологиялық барлау жұмыстарын жүргізілген кезде бес Тақсай қорған кешені табылды.

1918-1919 жылдары Жаһанша мен Халел Досмұхамедовтар басқарған Күнбатыс Алаш Орда үкіметі осы тарихи ғимаратта орналасқан. Алаш жұрты азаттыққа қол созған 1917-1918 жылдары Алашорданың батыс қанаты ең ұзақ: 19 ай – 578 күн бойы өмір сүрген.

Шалқар көлі – Орал өңіріндегі табиғи ескерткіштің бірі.

Үкі би өмірінің соңына дейін Хан кеңесшісі қызметін атқарды.

«Баяғы заманда Нұрғали деген кісінің Салиқа атты қызы 11 жасында бұлақтың көзін ашқан екен. Анасына «мен 17 жасымда, інім 15 жасында дүниеден өтеміз. Мен осы бұлақтың көзін аштым. Күндіз біреу болсам, түнде он боламын» депті. Айтқанындай, інісі екеуі өзі айтқан жастарында дүниеден өткен екен»

1988 жылы күрделі жөндеуден өткен мешіт екі қабатты, екі мұнаралы сәулеттік ескерткіш болып табылады.

Күйші Мәмен Мұратұлының кесенесі Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданы Пятимар ауылында орналасқан. Қасиетті Нарынды туған дарынды күйші-композиторлардың бірі де бірегейі Мәмен Мұратұлы Батыс Қазақстан облысы Жаңақала ауданы Қамыссамар деген жерде (1868-1931) өмір сүрген.

Сол кезде бұрылып кетіп бара жатқан Жұмағазы хазіреттің арқасынан лаулап от көрінген екен.